Dlaczego źle wymawiasz nazwę pizzy, czyli włoska wymowa

Z każdej strony otacza nas język włoski. Jeździmy włoskimi samochodami, w restauracji zamawiamy włoskie dania, w centrach handlowych mijamy włoskie sklepy. Mamy na co dzień do czynienia z wieloma włoskimi produktami i nazwami. Tylko jak je wymówić?

Żebyście już nigdy nie mieli z tym problemu, co więcej, żebyście byli w stanie przeczytać jakikolwiek tekst po włosku, przedstawiam Wam zasady włoskiej wymowy.

Jest ona dość prosta do opanowania. Większość liter przeczytamy dokładnie tak samo, jak w języku polskim. Aby nauczyć się wymowy języka włoskiego, wystarczy zapamiętać kilka prostych reguł.

1. Podwójne spółgłoski – przedłużamy dźwięk

W przypadku podwójnych spółgłosek, na przykład w słowach mamma, nonna, capelli, przedłużamy dźwięk, nie dzielimy go.

2. Litera „H” jest niema, to znaczy nigdy jej nie wymawiamy.

hanno → [anno]

hotel → [otel]

hamburger → [amburger]

Do czego to nieme „H” jest nam potrzebne, dowiecie się nieco niżej.

3. Literę „C” możemy wymówić na dwa sposoby, jako [CZ] lub jak [K].

Dźwięk [CZ] będzie wtedy, gdy po literze „C” wystąpi litera „E” lub „I”. Połączenie „CE” będzie wymawiane jako [CZE], a „CI” – wymawiane jako [CZI].

facile → [faczile]

pace → [pacze]

cena → [czena]

amici → [amiczi]

 

W pozostałych przypadkach, będziemy czytać „C” jak nasze polskie [K]. Zatem:

americano → [amerikano]

amico → [amiko]

cane → [kane]

creare → [kreare]

4. „CHE” i „CHI” czytamy jako [KE] i [KI]

Jak już wspomniałam wyżej, „H” jest nieme. Pomimo, że początkowo może wydawać się zbędne, to tak naprawdę pełni ważną funkcję: służy, między innymi, do rozdzielania połączeń „CE” i „CI”, o których przed chwilą była mowa. „H” wchodzi pomiędzy te dwie litery i w ten sposób powstaje „CHE” i „CHI”, które będziemy wymawiać jako [KE] i [KI]. A zatem:

chiaro → [kiaro]

che → [ke]

chiamare → [kiamare]

anche → [anke]

5. „SCE” i „SCI” przeczytamy jako [SZE] i [SZI]

Wiadomo już, że „CE” czytamy jako [CZE]. Jeśli przed tym pojawi się jeszcze „S”, przeczytamy jako [SZE]. Podobnie „SCI” przeczytamy jako [SZI].

crescere → [creszere]

uscita → [uszita]

riuscire → [riuszire]

pesce → [pesze]

 

I analogicznie do tego, co zostało powiedziane wcześniej, jeśli to wszystko zostanie rozdzielone niemym „H”, powstają formy „SCHE” i „SCHI”, które czytamy  po prostu jako [SKE] i [SKI]:

maschera → [maskera]

maschile → [maskile]

schermo → [skermo]

6. Literę „G” możemy wymówić na dwa sposoby, jako [DŻ] lub [G].

Tutaj zastosujemy dokładnie te same reguły co przy literze „C”: jeśli „G” wystąpi w parze z literami „E” lub „I” to otrzymane połączenia „GE” i „GI”, wymówimy je jako [DŻE] i [DŻI].

gelato → [dżelato]

gioco → [dżioko]

buongiorno → [błondżiorno]

giusto → [dżiusto]

 

W pozostałych przypadkach „G” czytamy jak polskie [G]:

gatto → [gatto]

regalo → [regalo]

gusto → [gusto]

negativo → [negatiwo]

 

Analogicznie do litery „C”, „G” pozostanie polskim [G] również w połączeniach z niemym „H”, tj. „GHE” i „GHI”.

laghi → [lagi]

margherita → [margerita]

lamborghini → [lamborgini]

righe → [rige]

7. „GN” czytamy miękko jak polskie [Ń]:

gnocchi → [ńokki]

bagno → [bańo]

giugno → [dżiuńo]

8. „GLI” czytamy podobnie do polskiego [LJ].

famiglia → [familja]

figlia → [filja]

luglio → [luljo]

9. „QU” przeczytamy jako [KŁ]:

questo → [kłesto]

quello → [kłello]

Pasqua → [Paskła]

cinque → [czinkłe]

10. Literę „S” możemy przeczytać jako [Z] lub jako [S].

Będziemy ją wymawiać jako [Z], gdy występuje pomiędzy dwiema samogłoskami:

casa → [kaza]

musica → [muzika]

chiesa → [kieza]

rosa → [roza]

a także przed spółgłoskami dźwięcznymi b, d, g, l, m, n, r, v:

sbaglio → [zbaljo]

snello → [znello]

smettere → [zmettere]

 

W pozostałych przypadkach czytamy jak polskie [S]:

sorella → [sorella]

sera → [sera]

rosso → [rosso]

pasta → [pasta]

11. Literę „Z” możemy przeczytać jako [C] lub jako [DZ].

Tutaj niestety nie da się wskazać żadnych konkretnych reguł. Należy sprawdzić wymowę każdego wyrazu (można to zrobić korzystając ze słownika wymowy online) i duuuużo słuchać po włosku. Dla przykładu:

pizza → [picca]

scherzo → [skerco]

zanzara → [dzandzara]

azzurro → [adzdzurro]

Podsumowanie

Na początku może się wydawać, że jest tego trochę, ale jak tylko zaczniecie uczyć się czytać po włosku, zorientujecie się, że tak naprawdę to nic trudnego i wystarczy zwrócić uwagę na kilka problematycznych liter: C, G, H, S i Z.

• „C” czytamy w większości przypadków jako [K], chyba że występuje z „E” lub „I”, to wtedy wzmacniamy dźwięk i otrzymujemy [CZ]
• „G” zachowuję się tak samo, tj. w większości przypadków czytamy jak polskie [G], chyba że występuje z „E” lub „I”, to wtedy wymawiamy jak [DŻ].
• „H” jest nieme i czasem służy do rozdzielenia połączeń „C” i „G” z „E” i „I” (CHE/CHI/GHE/GHI), które dzięki temu czytane są jako [KE/KI/GE/GI]
• „SCE” i „SCE” czytamy jako [SZE] i [SZI]
• „S” pomiędzy samogłoskami i przed niektórymi spółgłoskami czytamy jak [Z], w pozostałych przypadkach jak [S]
• „Z” czytamy jak [C] lub [DZ]
• „GN” czytamy jak nasze [Ń]
• „GLI” czytamy jak [LJ]

 

Pozostałe litery będą czytane tak jak w języku polskim.

Dlaczego w nazwie pizzy Guseppe jest błąd?

Jak wynika z zasad wymowy, słowo Guseppe przeczytamy [guzeppe]. Żeby było poprawnie, czyli tak jak śpiewają w reklamie, pizza powinna nazywać się Giuseppe. Zaskakujące jest, że ktoś pozwolił na taką gafę.

Poprawna wymowa popularnych włoskich słów

*Tam, gdzie są podwójne litery, należy przedłużyć dźwięk.

Zapraszam do zapoznania się z wcześniejszym wpisem, który omawia inną ważną kwestię – alfabet (kliknij TUTAJ).

Jeśli chcesz być na bieżąco, polub stronę na fb, na której pojawiają się aktualności dotyczące bloga.

Grazie per l’attenzione 🙂