Presente indicativo – czas teraźniejszy

Jakiś czas temu mówiłam o włoskich czasach – jest ich 15 i każdy jest w mniejszym lub większym stopniu istotny. Ale który jest najważniejszy? Oczywiście presente indicativo – czas teraźniejszy. Sprawdź jak odmieniać czasowniki w czasie teraźniejszym i w jakich sytuacjach go stosować. Dziś skupimy się wyłącznie na czasownikach regularnych.

Tutaj znajdziesz ogólny opis wszystkich czasów, a tutaj listę najważniejszych włoskich czasowników.

Do odmiany czasowników przyda się znajomość zaimków osobowych – zerknij tutaj.

Presente indicativo – odmiana czasowników

Wszystkie włoskie czasowniki regularne kończą się na -ARE, -ERE lub -IRE. Te trzy końcówki stanowią trzy koniugacje, czyli schematy odmiany. Mamy, zatem, trzy różne wzory odmiany czasownika, w zależności od tego czy ten kończy się na -ARE, -ERE czy -IRE. Dodatkowo, trzecia koniugacja, czyli -IRE, może odmieniać się na dwa sposoby, ale o tym za chwilę.

Od czasownika odcinamy końcówkę i taka forma będzie bazą do odmiany do czasownika (na przykład w przypadku czasownika parlare odcinamy końcówkę -are i naszą formą wyjściową będzie parl-).

Czasowniki w czasie teraźniejszym odmieniają się następująco:

Schemat odmiany czasowników

Zwróć uwagę na to, że:

• wszystkie koniugacje mają w osobie io tę samą końcówkę: -o
• wszystkie koniugacje mają w osobie tu tę samą końcówkę: -i
• koniugacja 2 i 3 mają w osobie lui/lei tę samą końcówkę: -e
• wszystkie koniugacje mają w osobie noi tę samą końcówkę: -iamo
• osoba voi to jedyny przypadek gdy każda koniugacja ma inną końcówkę; zależy ona wtedy od bezokolicznika: czasowniki zakończone na -ARE mają końcówkę -ate, zakończone na -ERE mają końcówkę -ete, a te na -IRE mają -ite
• koniugacja 2 i 3 mają w osobie loro tę samą końcówkę: -ono

 

Parę słów o czasownikach -IRE: koniugacja 3a i 3b

Tutaj mamy dwa schematy odmiany, różniące się obecnością cząstki -isc- w odmianie lub jej brakiem. Cząstka -isc- pojawia między naszą formą wyjściową (w przypadku czasownika capire po odcięciu -ire pozostanie cap-) a końcówką osobową (zaznaczoną w tabelce pogrubieniem). -isc- pojawia się tylko w osobie io, tu, lui/lei i loro. W noi i voi nic dodatkowego nie wstawiamy.

Odmianę czasownika capire możemy zatem rozłożyć na następujące składniki:

Jak widać, odmiana 3b ma dokładnie takie same końcówki jak odmiana 3a. Trzeba pamiętać tylko o wstawieniu -isc- w niektórych osobach.

Skąd wiedzieć według którego schematu odmienia się czasownik? Niestety nie ma na to reguły. Zwyczajnie trzeba zapamiętać które czasowniki będą odmieniały się jak dormire, a które jak capire.

3a (jak dormire): aprire (otwierać), coprire (przykrywać), dormire (spać), offrire (oferować, stawiać), partire (wyjeżdżać), scoprire (odkrywać), seguire (śledzić, podążać), sentire (słyszeć, czuć), servire (służyć), soffrire (cierpieć)

3b (jak capire): agire (działać), capire (rozumieć), chiarire (wyjaśniać), costruire (budować), finire (kończyć), fornire (dostarczać), preferire (woleć, preferować), pulire (czyścić, sprzątać), sostituire (zastąpić), unire (łączyć)

Presente indicativo – parę słów o akcentach

W języku włoskim niezwykle ważną rolę odgrywają akcenty. To im zawdzięczamy melodyjność tego języka. Jeśli dana samogłoska jest akcentowana (w tabelce zaznaczona podkreśleniem) oznacza to, że powinniśmy ją wymówić „najmocniej”. Zobacz jak poprawnie akcentować odmienione czasowniki:

Zwróć uwagę na to, że:

• akcent w prawie wszystkich formach (poza loro) pada na drugą sylabę od końca: par-lo, par-li, par-la, par-lia-mo, par-la-te. W osobie noi i voi mamy dodatkową sylabę, więc akcent przesuwa się, ale wciąż jest to sylaba druga od końca
• WAŻNE. W osobie loro akcent pada na trzecią sylabę od końca. Prościej mówiąc, słowa akcentowane są dokładnie na tę samą samogłoskę jak w pierwszych trzech osobach – io, tu, lui/lei: par-lo, par-li, par-la, par-lia-mo, par-la-te, par-la-no

 

Posłuchaj jak wymówić poszczególne osoby czasownika parlare:

io parlo

tu parli

lui/lei parla

noi parliamo

voi parlate

loro parlano

Przy okazji polecam genialny słownik wymowy: forvo.com

Presente indicativo – zastosowanie

Czas teraźniejszy presente indicativo stosowany jest w języku włoskim dokładnie w takich przypadkach jak w języku polskim.

Będzie, zatem, opisywał stany i czynności, które odbywają się teraz.

Oprócz tego może opisywać przeszłość historyczną, dlatego często stosowany jest w biografiach czy opisach wydarzeń zamiast czasu przeszłego – w celu uproszczenia tekstu.

Leonardo da Vinci nasce nel 1452. / Leonardo da Vinci rodzi się w 1452 roku.

Może być stosowany także do mówienia o bliskiej przyszłości:

Domani vado al cinema. / Jutro idę do kina.

Czasami może zastępować tryb rozkazujący:

Tu non entri qui senza il mio permesso, altrimenti chiamo la polizia. / Ty tutaj nie wchodzisz bez mojego pozwolenia, w przeciwnym razie dzwonię po policję.

Jak widać, w tym przypadku nie ma żadnych znaczących różnić pomiędzy językiem włoskim i polskim.

Presente indicativo – przykładowe zdania

Abito qui da due mesi. – Mieszkam tutaj od dwóch miesięcy.

Studio l’italiano. – Uczę się włoskiego.

Domani parto per l’Italia. – Jutro wyjeżdżam do Włoch.

Mi chiamo Maria e sono italiana. – Nazywam się Maria i jestem Włoszką.

Guardo la televisione. – Oglądam telewizję.

Leggo un libro molto interessante. – Czytam bardzo ciekawą książkę.

Mangio la pasta due volte alla settimana. – Jem makaron dwa razy w tygodniu.

Presente indicativo – ćwiczenia

Jeśli chcesz poćwiczyć odmianę czasowników w presente indicativo zajrzyj do wpisu ze 100 najważniejszymi czasownikami w języku włoskim, wybierz dowolny z grupy „czasowniki regularne” i spróbuj go odmienić.

Powodzenia! 🙂

Jeśli masz pytania – zostaw komentarz.